Sibir ne’matlari: beda

O'tloq va yalangliklarda "yashovchi" kamtarin va beminnat giyohning biz uchun qanchalar foydali ekani haqidagi bob...

Beda – har birimiz bir necha bor uchratgan o't. Agar to'rt yaproqli o'simlikni topishga muvaffaq bo'lsangiz, omadingizni kuting! Bundayini bolaligingizdan eslaysizmi? Ammo ma'lum bo'lishicha, bu o'simlik shunchaki omad ramzi emas, balki oyoq ostidagi haqiqiy yashil dorixona ekan. Ayniqsa, beda o'zini uyidagidek his qiladigan Sibirda. U haqida batafsil bilib olamiz!

Botanik portret

Beda (lot. Trifólium) – dukkakdoshlar oilasiga mansub, balandligi 15–60 sm bo'lgan past bo'yli o't o'simlik bo'lib, o'ziga xos uchta bargli, ko'pincha och rangli taqa shaklidagi naqshlar bilan bezatilgan bo'ladi. Uni to'pgullarning momiq sharchalari orqali osongina tanib olish mumkin, ular turiga qarab pushti, oq yoki hatto binafsha rangda bo'lib, asalarilarni shirin nektar bilan o'ziga jalb qiladi. Rossiyada beda hamma joyda: o'tloqlarda, o'rmon chetlarida, yo'l yoqalarida va hatto shahar bog'larida ham o'sadi. Ayniqsa, namligi yuqori unumdor tuproqlarni yaxshi ko'radi, shuning uchun o'rta mintaqada va Sibirda butun boshli gulli gilamlar hosil qiladi.

Sibir kengliklarida bir nechta o'simlik turlarini uchratish mumkin.

O'tloq bedasi (Trifolium pratense) o'zining shifobaxsh xususiyatlari bilan mashhur bo'lib, dunyoning ko'plab mamlakatlarida dorivor o'simlik sifatida rasman tan olingan. Bo'yi 60 sm gacha yetadi, gullari to'q pushti yoki binafsha rangda bo'ladi.

O'rmalovchi beda (Trifolium repens) past bo'yli, poyalari o'rmalab o'sadi, gullari oq. Ajoyib asal beruvchi o'simlik, lekin tibbiyotda kamroq ishlatiladi.

Lyupin bedasi (Trifolium lupinaster) – besh bargli va pushti-binafsha rangli to'pgullari bilan ajralib turadi. Chekka yerlar va o'tloqlarni yaxshi ko'radi, lekin davolash maqsadida ko'p ishlatilmaydi.

Boy tarixga ega tabiat tabibi

O'tloq bedasining shifobaxsh xususiyatlari qadimgi Xitoyda kashf etilgan bo'lib, undan podagra, ichak va jigar kasalliklarini davolashda foydalanilgan. Qadimgi yunonlar va rimliklar o'simlikni qonni tozalash xususiyati uchun qadrlashgan va o'rta asrlarda undan teri kasalliklari va ayollar kasalliklarini davolashda faol foydalanishgan. Rusda bedaning to'pgullaridan tayyorlangan qaynatma operatsiya qilingan yoki jarohatlangan odamlarga berilgan, chunki u hayotiy kuchlarni tezda tiklashga yordam bergan. Keyinchalik beda foydali moddalar xazinasi ekanligi aniqlandi, ular orasida mis, magniy, xrom, kalsiy, C, E, K vitaminlari, B guruhi vitaminlari va boshqa foydali moddalar bor. Shuningdek, uning tarkibida salitsil kislotasi (aspirin, esingizdami?), izoflavonlar (genistein, daydzein va boshqalar) va bioflavonoidlar (kversetin va boshqalar) mavjud.

Sanab o'tilgan faol komponentlar bedaning davolash-profilaktik ta'sirini ta'minlaydi, ular zamonaviy tibbiyot xodimlari tomonidan ham muvaffaqiyatli qo'llanilmoqda. Beda asosidagi preparatlar yallig'lanishga qarshi, bakteritsid, virusga qarshi, balg'am ko'chiruvchi, terlatuvchi, siydik haydovchi, o't haydovchi vositalar sifatida ma'lum. Bularning barchasi kompleks tozalash va detoksikatsion ta'sirni ta'minlaydi. Xalq tabobatida o'simlik bronxit, surunkali yo'tal, og'riqli hayz ko'rish, bachadondan ko'p qon ketish, aterosklerozda qo'llaniladi.

Bedaning asosiy ta'sir etuvchi moddalaridan biri izoflavonlardir (genistein, prunetin, formononetin va boshqalar). Bular gormonal muvozanatni normallashtirishga yordam beradigan va gormonal buzilishlar paytida (HOS, menopauza oldi va menopauza davri) ayol organizmining holatini yaxshilaydigan fitoestrogenlardir. Shuningdek, ular gepatoprotektorlik xususiyatiga ega bo'lib, yurak-qon tomir tizimiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi, tromblar va aterosklerotik karashlar hosil bo'lish ehtimolini kamaytiradi va osteoporozning oldini olishga yordam beradi.

O'simlik tarkibida boshqa biologik faol moddalarning noyob kompleksi mavjud, ular: kumarinlar, flavonoidlar, oshlovchi moddalar, trifolin glikozidlar va izotrifolin, organik kislotalar (p-kumar, salitsil, ketoglutar), vitaminlar (askorbin kislotasi, tiamin, riboflavin, karotin, tokoferol), minerallar (kalsiy, magniy, temir), efir va yog'li moylar.

Salomatlik posbonidagi ko'p funksiyali yordamchi

Boy kimyoviy tarkibi tufayli beda inson organizmiga har tomonlama ta'sir ko'rsatadi:

Yurak va qon tomirlari salomatligi haqida qayg'uradi – xolesterin darajasini pasaytiradi, kasalliklar rivojlanish xavfini kamaytiradi, qon tomirlari devorlarini mustahkamlaydi.

Ayollar salomatligini qo'llab-quvvatlaydi, og'riqli yoki haddan tashqari ko'p hayz ko'rganda og'riq qoldiruvchi vosita sifatida ta'sir qiladi, hayzoldi sindromi va klimaks davridagi qizib ketishlar va kayfiyat o'zgarishlarini yumshatadi.

Ovqat hazm qilishni yaxshilaydi – tarkibidagi flavonoidlar ichak motorikasini rag'batlantiradi, metabolizmni normallashtirishga yordam beradi, beda asosidagi qaynatmalar gastrit va ishtahani ochish uchun ishlatiladi.

Yo'talni yengillashtiradi – balg'am ko'chiruvchi vosita sifatida o'pka kasalliklari, bronxit va shamollashda qo'llaniladi.

Terini bitiradi – antiseptik vosita sifatida yaralar va yiringli yallig'lanishlarni davolashda yordam beradi.

Organizmni tozalaydi – toksinlarni chiqarib tashlaydi, suv-tuz muvozanatini normallashtirishga yordam beradi, yengil siydik haydovchi ta'sir ko'rsatadi.

Umumiy tonusni oshiradi – charchoqqa qarshi kurashadi, tetiklashtiradi va kuchni tiklaydi.

Beda o'ti Siberian Wellness mahsulotlari tarkibiga kiradi:

Baikal Tea Collection seriyasi (Tozalash va drenaj) №1 yovvoyi oʻtlardan fitochoy
Beda, kuril choyi va sano o'ti bilan giyohli jamlanma ortiqcha suyuqlikni chiqarib tashlashga va to'plangan toksinlardan xalos bo'lishga yordam beradi.

Keyingi safar yo'lingizda beda uchrab qolsa, bilingki, qarshingizda shunchaki omad ramzi emas, balki salomatlikning qimmatbaho xazinasi turibdi!